Anayasalar, devletlerin üst norm niteliğinde metinleridir. Nitekim Anayasamızın 11. maddesi de; “Anayasa hükümleri, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kurallarıdır. Kanunlar Anayasaya aykırı olamaz.” hükmünü taşımaktadır.

Kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü’nün Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetlemek ve bireysel başvuruları karara bağlamak görevi, Anayasa’mızın 148. maddesine göre, Anayasa Mahkemesi’nin görev ve yetkisindedir. Anayasa’nın 148. maddesi’nin üçüncü fıkrasına, 07/05/2010 tarih ve 5982 Sayılı, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 18. maddesi ile eklenen bireysel başvuru yolundan önce bireylerin Anayasa Mahkemesi’ne doğrudan başvurması mümkün değildi. Anılan maddenin 23 Eylül 2012 tarihinde yürürlüğe girmesiyle birlikte, herkes, Anayasa’da güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasıyla, olağan kanun yollarının tüketilmiş olması şartıyla, Anayasa Mahkemesi’ne başvurabilme hakkına sahip oldu. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir konu vardır ki, Anayasa'nın 148/5. maddesine göre, bireysel başvuruda, kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlarda inceleme yapılmayacaktır. Yani bu incelemenin temyiz incelemesi gibi düşünülmesi mümkün değildir.

Anayasa Mahkemesi’ne 23/9/2012 - 30/9/2023 tarihleri arasında yapılan bireysel başvuru istatistikleri incelendiğinde, maddenin yürürlük tarihinden 30.09.2023 tarihine kadar toplam 551.156 başvuru yapıldığı, bunun 422.016’sının sonuçlandırıldığı görülmektedir. Yine yıllara göre derdest bireysel başvuru sayıları incelendiğinde son yıllarda azımsanmayacak bir artış olduğu görülmektedir. (İlgili istatistiklere ulaşmak için; https://www.anayasa.gov.tr/media/8917/bb_2023_3_tr.pdf ).

Yukarıda açıklandığı üzere, Anayasa’da güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinizin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği düşüncesinde iseniz, olağan kanun yollarının tüketilmiş olması şartıyla, Anayasa Mahkemesine başvurabilirsiniz. Bunun için Anayasa Mahkemesi oldukça ayrıntılı olarak bir bireysel başvuru sayfası hazırlayarak internet sitesinde yayınlamıştır. Anayasa Mahkemesi’nin bireysel başvuru ile ilgili sayfasına, https://www.anayasa.gov.tr/tr/bireysel-basvuru/ linki üzerinden ulaşabilir, bireysel başvuru ile bilgi alabilir, elektronik başvuru formunu indirebilirsiniz. Dilerseniz bireysel başvuru sürecini bu bilgilere göre kendiniz yürütebilir, dilerseniz de avukatınıza başvurup onun yürütmesini isteyebilirsiniz.